جیاکاری

جیاکاری لەسەر زەمینەی جیاواز

جیاکاری زۆر دەربارەی پێشەکییە هەندێک کەس وا بیردەکەنەوە کە کەسانی تر دەبێت بە جۆرێکی دیاریکراو بن لەسەر بنەمای نموونە چۆن دەردەکەون، چ ڕەگەزێکیان هەیە یان چ ڕەنگێکی پێستیان هەیە.

بۆ نمونە ئەو ستەمە هەیە کە ژنان هیچ شتێک لە تەکنەلۆجیا و ئۆتۆمبێل نازانن، کە کەسانی کەمئەندام ناتوانن ئەرکی دیاریکراو ئەنجام بدەن یان ئەو گەنجانەی کە لە کەسانی بەتەمەنتر بەرپرسیارییەتی لە ئەستۆ دەگرن خراپترن

بەڕێوەبەرێک لەکۆمپانیایەکی ئۆتۆمۆبیل کە ئەو زوڵمەی هەیە ڕەنگە هەرگیز کچێکی گەورە لەتکنۆلۆژیا دابمەزرێنێت، کەسێکی کەمئەندام کە زۆر باشە یان گەنجێک کە بەرپرسیارێتییەکی زۆری لەئەستۆ دەگرێت چونکە ئەو خاوەنکارە لەوانەیە هەرگیز هەلی ئەوە وەرنەگرێ کە تەنانەت بەرنامەکانیان بخوێنێتەوە یان چاویان پێی بکەوێت. ئەمانە نمونەی ئەو کەسانەن کە دژیان جیا دەکرێنەوە

بۆ ئەوەی بەپێی یاسا بە جیاکاری هەژمار بکرێت، ئەوا دەبێت ئەو کەسە بە پێی یەک یان زیاتر لە زەمینەی جیاکاریی زەرەری لێبکرێت یان پێشێل بکرێت

ئێستا حەوت زەمینە هەیە بۆ جیاکاری بەپێی یاسا لەخوارەوە دەبینیت کامەیە:

• ڕەگەز
• ناسنامەی جێندەری و دەربڕین
• ڕەگەز
• ئایین یان بیروباوەڕی تر
• کەمئەندامی/کەمئەندامی
• ئاراستەی سێکسی
• تەمەن

حەوت بنچینە دەستنیشان کراون چونکە ئەوان باوترین زەمینەن بۆ جیاکاری زۆربەی ئەو کەسانەی کە لە دژیان جیا دەکرێنەوە و بە نادادپەروەرانە مامەڵەیان لەگەڵ دەکرێت، لەسەر بنەمای یەک یان زیاتر لە حەوت زەوییەکە ئەو کارە دەکەن. بۆ نمونە، ئەگەر تۆ کچ بیت و کەمئەندام بیت، دەتوانیت جیاوازی بکەیت لە بەرامبەر هەردووکدا بەهۆی ڕەگەزەکەت و بەهۆی کەمئەندامییەوە.

بۆ ئەوەی ئەمە وەک جیاکاریی لە ژێر یاسادا سەیر بکرێت، دەبێت لە چەند حاڵەتێکی دیاریکراویشدا ڕوو بدات ئەم حاڵەتانە بریتین لە:

• لە قوتابخانە یان لە زانکۆ/کۆلێژ
• کاتێک داوای شوێنێک دەکەیت لە پەروەردەدا
• لە کاردا، یان کاتێک بەدوای کارێکدا دەگەڕێیت
• لە چاودێری تەندروستیدا
• کاتێک لە پەیوەندیدایت لەگەڵ دەسەڵاتدا، وەک پۆلیس، خزمەتگوزاری دامەزراندن یان خزمەتگوزاری کۆمەڵایەتی
• کاتێک دەتەوێت خانوویەک بەکرێ بێنیت.

هەرچۆنێک بێت، یاسای جیاکاری لە هەموو بارودۆخ و هەموو بارودۆخێکدا جێبەجێ ناکرێت. ئەگەر کەسێکی تری تایبەت بە هۆی یەکێک لە زەمینەکانی جیاکارییەوە خراپ مامەڵەت لەگەڵ بکات، بۆ نمونە لەبەرئەوەی تۆ هاوڕەگەزبازیت، ئەوە بە جیاکاری ناژمێردرێت لە ژێر یاسای جیاکاریدا. هەرچۆنێک بێت دەکرێت بە تاوانێکی تر بژمێردرێت وەک هەڕەشەیەکی ناڕەوا، هەراسانکردن، تاوانی ڕقلێبوون، دەستدرێژیکردن یان هاوشێوەکانی.

لێرە دەتوانیت زیاتر بخوێنیتەوە دەربارەی ئەمە.

ئایا تۆ ئەزموونی جیاکاری دەکەیت؟

بۆ بەرەنگار بوونەوە لە نادادپەروەری، هەندێک جار پشتگیری زیادە بۆ ئەو کەسە یان گرووپانە دەکرێت کە دژیان جیا دەکرێنەوە. بۆ نمونە، لەوانەیە ئەوە بێت کە خوێندکارێک کە کێشەی بیرکاری هەیە، دەبێت یارمەتی زیاتر بدات لە بیرکاریدا. یان ئەو کەسەی کە لە کورسیەکی ویلچردا هەیە دەبێت ئەولەویەتی هەبێت کە بە دەرگایەکی فراوانەوە بچێتە تەوالێتەکان

هەروەها دەکرێت سەبارەت بە یانەی وەرزشیش بڕیار بدات کە کچان دەبێت باشترین کاتی ڕاهێنان بەدەست بهێنن، بۆ ئەوەی کچانی زیاتر دەست بکەن بە یاریکردن بە تۆپی پێ و پێیان خۆشە، تەنانەت ئەگەر لە ناو کۆمەڵەکەدا چەند گەنجێکی تر یاری تۆپی پێ بکەن ئەمە جیاکاری نییە، بەڵکو ڕێگایەکە بۆ بەگژدا چوونی نایەکسانی و نادادپەروەری

زانیاری زیاتر لەسەر جیاکاری دەدۆزرێتەوە لەسەر وێبسایتی ئۆمبۆدسمان هەروەها دەتوانیت سکاڵا تۆمار بکەیت ئەگەر ئاشکرات کرد. ئەگەر بە خراپی مامەڵەیان لەگەڵ کراوە یان لەلایەن کەسێکی تایبەتی ترەوە پێشێل کراوە، دەتوانیت ئەمەت بە پۆلیس ڕاپۆڕت بکەیت. 

لەبیرت بێت کە هیچ کەسێک نابێت جیاکاریت لێ بکات! هەرگیز هەڵەی تۆ نیە ئەگەر کەسێک خراپ مامەڵەت لەگەڵ بکات. تۆ مافی وەرگرتنی پشتگیری و یارمەتیت هەیە.